H Συμφωνία των Πρεσπών και ο ρόλος των ΗΠΑ

Γράφει ο Ιωάννης Αμπατζόγλου*

Ο ρόλος των ΗΠΑ, όπως άλλωστε και της Γερμανίας, στην υλοποίηση της Συμφωνίας των Πρεσπών υπήρξε κομβικός και έχει επισημανθεί πολλές φορές. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι οι Αμερικανοί είχαν βάλει στόχο την υπογραφή της πιο πάνω συμφωνίας. Βέβαια, τα δύο αυτά κράτη –ΗΠΑ και Γερμανία– συνέβαλαν τα μέγιστα και στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας^1,2, από την οποία προέκυψε το κράτος των Σκοπίων. Επίσης, υψηλόβαθμοι κύκλοι της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ γνωρίζουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, αναφορικά με το σκοπιανό θέμα, εκτελούσε ως πειθήνιο όργανο όλες τις εντολές που λάμβανε από τον Λευκό Οίκο.

Ωστόσο, οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ δεν ήταν μόνο προς τη χώρα μας, αλλά και προς τα Σκόπια. Αξίζει να θυμηθούμε την ωμή παρέμβαση των ΗΠΑ στη Βουλή των Σκοπίων, στις 19 Οκτωβρίου 2018, κατά την κρίσιμη συνεδρίαση για την αλλαγή του ονόματος της χώρας από «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», κατ’ εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Σε εκείνη τη συνεδρίαση ο Ζόραν Ζάεφ δυσκολεύτηκε πάρα πολύ να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους και τα γεγονότα που έλαβαν χώρα εντός αλλά και εκτός της Βουλής ήταν άνευ προηγουμένου³. Τελικά, μετά από πολλές πιέσεις προς τους βουλευτές και ενώ η διαδικασία είχε ξεκινήσει στη 1 μ.μ., τα μεσάνυχτα συγκεντρώθηκε ο αριθμός των 80 βουλευτών που ήταν απαραίτητοι ώστε να υπερψηφιστεί η αλλαγή του ονόματος της χώρας τους. Εκείνη την ημέρα, δημοσίευμα σκοπιανής ιστοσελίδας ανέφερε το εξής⁴: «Ο Αμερικανός πρέσβης Jess Bailey με τον Ζόραν Ζάεφ και τον Αλί Αχμέτι βρίσκονται στο γραφείο του προέδρου του κοινοβουλίου Ταλάτ Τζαφέρι». Σε υψηλότατο λοιπόν επίπεδο οι πιέσεις των ΗΠΑ προς τα εσωτερικά θέματα των Σκοπίων και μάλιστα με τρόπο απροκάλυπτο.

Στις 8 Ιουνίου 2021 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν υπέγραψε διάταγμα βάσει του οποίου προβλέπονται κυρώσεις σε όσους απειλούν ή παρεμποδίζουν ή παραβιάζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών^5,6. Συγκεκριμένα το διάταγμα αναφέρει μεταξύ άλλων το εξής: «Expands our ability to target actors engaged in a violation of, or an act that has obstructed or threatened the implementation of, any regional security, peace, cooperation, or mutual recognition agreement or framework or accountability mechanism related to the Western Balkans beyond previous E.O.s, to include the Prespa Agreement». Προφανώς οι ΗΠΑ δεν θέλουν ούτε να το σκέφτονται ότι μπορεί να ανατραπεί η Συμφωνία των Πρεσπών. Πέρασαν αυτό που ήθελαν και τώρα προσπαθούν να το διαφυλάξουν ως κόρην οφθαλμού.

Επίσης, στις 22 Οκτωβρίου 2021 η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ (U.S. House of Representatives) υπέβαλε το ψήφισμα H.Res.741, το οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής⁷: «Εκφράζοντας την υποστήριξη για τον χαρακτηρισμό του μήνα Σεπτεμβρίου 2022 ως “Μήνα της Μακεδονικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς” και γιορτάζοντας τη μακεδονική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό των Μακεδόνων Αμερικανών και την απίστευτη συνεισφορά τους στις Ηνωμένες Πολιτείες»… «η φετινή χρονιά (εννοεί το 2021) είναι σημαντική για τους Μακεδόνες Αμερικανούς, επειδή στις 8 Σεπτεμβρίου σηματοδοτείται η 30^η επέτειος της ανεξαρτησίας ενός μακεδονικού κράτους»… «η Βουλή των Αντιπροσώπων εκφράζει θερμά συγχαρητήρια και τις καλύτερες ευχές σε όλους τους Μακεδόνες σε όλο τον κόσμο για τον εορτασμό της Μακεδονικής Ημέρας Ανεξαρτησίας». Να θυμίσουμε ότι στις 8 Σεπτεμβρίου 1991 είχε διεξαχθεί στα Σκόπια το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του συγκεκριμένου κράτους, εξ ου και η 30^η επέτειός τους. Τα πιο πάνω που αναφέρονται στο ψήφισμα, στο πρωτότυπο κείμενο, δηλαδή στα αγγλικά, έχουν ως εξής: «Expressing support for the designation of the month of September 2022 as “Macedonian American Heritage Month” and celebrating the Macedonian language, history, and culture of Macedonian Americans and their incredible contributions to the United States»… «this year is significant for Macedonian Americans because September 8, 2021, marks the 30th anniversary of the independence of a Macedonian state»… «the House of Representatives expresses warm congratulations and best wishes to all Macedonian people around the world as they mark Macedonian Independence Day».

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των ΗΠΑ, οι οποίες θα κάνουν το παν προκειμένου να την διαφυλάξουν. Φυσικά, δεν περιμέναμε να υποστηρίξουν τα εθνικά μας θέματα οι Αμερικανοί, από τη στιγμή που δεν το κάνουν οι Έλληνες πολιτικοί. Εμείς θα πρέπει να διασφαλίσουμε μόνοι μας τα δίκαιά μας και να έχουμε το θάρρος να αντιδρούμε αποφασιστικά όταν οι σύμμαχοί μας λειτουργούν κόντρα στα συμφέροντα της πατρίδας μας.

Υ.Γ.: Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον ρόλο του βαθέος παρακράτους στη χώρα μας, το οποίο έδρασε⁸ στις 8 Σεπτεμβρίου 2018 στη Θεσσαλονίκη και διέλυσε το συλλαλητήριο κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ποια δύναμη άραγε να κρυβόταν από πίσω του;

Σημείωση του συγγραφέα: Σε ομιλία της η κ. Νίνα Γκατζούλη, στις 2 Απριλίου 2023 στη Δράμα, στο πλαίσιο της παρουσίασης του τρίτομου μέχρι τότε βιβλίου του Ι. Αμπατζόγλου Η Συμφωνία των Πρεσπών και ο αγώνας για τη Μακεδονία, αποκάλυψε το εξής συνταρακτικό: «Στο βιβλιαράκι πληροφοριών το οποίο παρέχεται στους Αμερικανούς στρατιώτες από το Αμερικανικό Υπουργείο Αμύνης, υπάρχει αυτός ο χάρτης: A field-Ready Reference Publication, November 1999 DOD-2630-MK-00 MAKEDONIA – The Former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) σελ. 22. Εκεί, προσδιορίζει την ελληνική Μακεδονία ως “Κατεχόμενο Μακεδονικό Έδαφος” αφού τις περιοχές που φαίνονται στον χάρτη –και στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η ελληνική Μακεδονία– τις αναφέρει με τον όρο “Occupied Macedonian Territories”, δηλαδή “Κατεχόμενα Μακεδονικά Εδάφη”»⁹ (βλέπε χάρτη) [η σημείωση αυτή προστέθηκε το Μάρτιο του 2024].

*Ο Ιωάννης Αμπατζόγλου είναι Ακτινοφυσικός Ιατρικής, διδάκτωρ του Τμήματος Ιατρικής του ΔΠΘ, Επιστημονικά Υπεύθυνος του Τμήματος Ιατρικής Φυσικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης και Πρόεδρος της Επιτροπής Ελληνισμού.

abadzoglou@yahoo.gr